Najczęściej zadawane pytania

• 
  1. Ile kosztuje „rozwód kościelny”?

  Koszty, czyli cena procesu o – błędnie określany – „rozwód kościelny” obejmuje:

  1. a) Opłatę dla sądu kościelnego przed którym toczy się postępowanie o stwierdzenie nieważności małżeństwa. Nie jest jednak ona identyczna każdego trybunału kościelnego w Polsce, lecz różni się w zależności od diecezji, w której odbywa się proces o tzw. „unieważnienie małżeństwa”.
  2. b) Koszt sporządzenia opinii przez biegłego kościelnego. Opinia psychologa albo psychiatry wymagana jest nie zawsze, lecz ma miejsce przede wszystkim w sytuacji, gdy proces o tzw. „unieważnienie sakramentu małżeństwa” oparty jest o przesłankę impotencji lub niezdolności z przyczyn natury psychicznej do podjęcia istotnych obowiązków małżeńskich.
  3. c) Wynagrodzenie dla specjalisty prawa kanonicznego, którym jest adwokat kościelny. Cennik jest uzależniony od stopnia skomplikowania sprawy, ilości poświęconego czasu i zakresu współpracy. Reprezentacja przed sądem kościelnym – jako adwokat kościelny ad causam (ad casum) – pociąga za sobą większe koszty, niż sporządzenie pisma, którym jest skarga powodowa (wniosek czy pozew o tzw. „unieważnienie małżeństwa”).
• 
  2. Ile trwa „rozwód kościelny”?

  Kodeks Prawa Kanonicznego wskazuje, iż proces o – błędnie określany – „rozwód kościelny” w pierwszej instancji powinien trwać maksymalnie rok. Jeżeli ma miejsce apelacja, czyli odwołanie od wyroku sądu biskupiego, to postępowanie przed sądem kościelnym drugiej instancji powinno zakończyć się w przeciągu pół roku.

  W praktyce jednak stwierdzenie nieważności małżeństwa trwa dłużej. Wszystko zależy od miejsca, gdzie toczy się proces o tzw. „unieważnienie ślubu kościelnego” oraz trybu w jakim jest to procedowane. Tzw. „unieważnienie małżeństwa kościelnego” w trybie zwykłym trwa przeważnie około dwóch lat, a czasami i dłużej. Proces skrócony przed Biskupem (processus brevior coram Episcopo) – tzw. szybki „rozwód kościelny” – zmniejsza czas procedowania do zaledwie kilku miesięcy. Duży wpływ na czas trwania procesu ma także adwokat kościelny, który służy wiedzą i doświadczeniem.

• 
  3. Jakie powody pozwolą uzyskać „rozwód kościelny”?

  Powody umożliwiające zainicjowanie procesu o – błędnie określany – „rozwód kościelny” skupiają się wokół kilku grup.

  Pierwsza z nich obejmuje przeszkody zrywające. Jest ich dwanaście i wszystkie one spowodują „unieważnienie małżeństwa kościelnego”. Wśród nich znajduje się impotencja, czyli brak współżycia z powodu niezdolności dokonania stosunku małżeńskiego. Stwierdzenie nieważności małżeństwa z powodu braku współżycia jest możliwe zwłaszcza wtedy, gdy osoba zainteresowana decyduje się na pomoc specjalisty jakim jest adwokat kościelny.

  Druga grupa przyczyn to wady zgody małżeńskiej. One wszystkie dają możliwość zainicjowania procesu o tzw. „unieważnienie ślubu kościelnego”. Do tych przesłanek należy: symulacja (całkowita i częściowa – np. z powodu braku dzieci), błąd (co do osoby i co do przymiotu osoby – np. niepłodność), podstęp, przymus, bojaźń i warunkowe zawarcie sakramentu małżeństwa i brak wiedzy koniecznej o małżeństwie.

  Trzecia grupa powodów będących podstawą tzw. „rozwodu kościelnego” to brak formy kanonicznej. Ma to miejsce wówczas, gdy przy zawarciu sakramentalnego związku małżeńskiego asystowała osoba duchowna nieuprawniona albo brak jest wystarczającej liczby świadków.

  Ostatnia grupa przyczyn umożliwiających wszczęcie procesu o stwierdzenie nieważności małżeństwa to niezdolność konsensualna. Powody te obejmują zaburzenia w sferze osobowości w postaci psychoz (np. schizofrenia), zaburzeń psychicznych niebędących chorobami psychicznymi, tj. nerwic (np. neurastenia, psychastenia, histeria), jak i patologii osobowości, tj. psychopatii.

  Tzw. „rozwód kościelny” jest możliwy, gdy przynajmniej jedna ze stron cierpi na: homoseksualizm, transseksualizm, chroniczny alkoholizm i seksoholizm. W zakres tej przesłanki wchodzi także schizofrenia paranoidalna, niedojrzałość emocjonalna i osobowość chwiejna emocjonalnie typu borderline.