Wiele osób zainteresowanych procesem o stwierdzenie nieważności małżeństwa zastanawia się kto to jest obrońca węzła małżeńskiego i jaka jest jego rola oraz zadania.
Co więcej, osoby te wprost pytają co dzieje się, gdy obrońca węzła stwierdził, że małżeństwo jest ważne, czyli wydana została negatywna opinia.
Stwierdzane jest to w trakcie procesu o – błędnie określany – „rozwód kościelny” i „unieważnienie małżeństwa” w momencie, gdy wydawana jest opinia, czyli uwagi obrońcy węzła małżeńskiego.
Historia urzędu obrońcy węzła małżeńskiego
Kościół katolicki od początku swojego istnienia stoi na straży nierozerwalności węzła małżeńskiego. Aby jednak swoją naukę móc wcielić w życie, potrzebne są odpowiednie instytucje i urzędy. Jednym z nich jest obrońca węzła małżeńskiego (defensor vinculi lub defensor matrimonium).
Patrząc historycznie, urząd, który piastuje obrońca węzła małżeńskiego został ustanowiony w XVIII w., tj. w 1741 r. przez Benedykta XIV.
Chciano w ten sposób wyeliminować nadużycia, które były obecne w procesach o stwierdzenie nieważności małżeństwa, w szczególności w sądach kościelnych, gdzie pochopnie wydawano wyroki za nieważnością sakramentalnego związku małżeńskiego.
Obrońca węzła małżeńskiego – rola i zadania
Już od początku powstania, kompetencje, które obrońca węzła małżeńskiego posiadał pozwalały mu na ingerencję w proces o tzw. „unieważnienie sakramentu małżeństwa”.
W szczególności dlatego, że był on obowiązany – w przypadku uznania małżeństwa za nieważnie zawarte – złożyć apelację. Z czasem jego uprawnienia wzrosły, przez co obrońca węzła małżeńskiego mógł wnosić uwagi, których przedmiotem było wskazanie, iż małżeństwo zostało ważnie zawarte.
Obecny Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. wskazuje, iż obowiązkiem obrońcy węzła małżeńskiego jest proponować i przedstawiać wszystko, co w sposób rozumny może być przytoczone przeciw nieważności małżeństwa.
Dlatego też rola i zadania, które obrońca węzła małżeńskiego posiada, oscylują wokół działania na rzecz ważności sakramentalnego związku małżeńskiego.
Oznacza to, iż w procesie o tzw. „unieważnienie ślubu kościelnego” obrońca węzła małżeńskiego występuje jako strona reprezentująca Kościół, stojąc na straży nierozerwalności sakramentalnego związku małżeńskiego.
Należy zaznaczyć, iż urząd ten może sprawować nie tylko osoba duchowna, lecz i świecka, tak kobieta, jak i mężczyzna. Ich nominacją zajmuje się biskup diecezjalny.
Kandydat na ten urząd musi być dobrego imienia, posiadać nieposzlakowaną opinię i mieć doktorat lub przynajmniej licencjat z prawa kanonicznego oraz być „wypróbowanym w roztropności i gorliwości o sprawiedliwość”.
Czym zajmuje się obrońca węzła małżeńskiego?
Jak sama nazwa wskazuje, zajmuje się on obroną małżeństwa, co oznacza, że przyczynia się do ochrony jego nierozerwalności. Innymi słowy, nie pozwala on na powierzchowną ocenę przedstawionych przez obie strony dowodów oraz wydawanie zbyt pochopnych orzeczeń stwierdzających tzw. „unieważnienie małżeństwa kościelnego”.
Specjalista, jakim jest obrońca węzła małżeńskiego, poszukuje prawdy obiektywnej oraz ocenia argumenty obu stron procesowych – zarówno powodowej, jak i pozwanej.
Zazwyczaj obrońcy węzłów małżeńskich wyróżniają się wysokimi kwalifikacjami i przenikliwością, dzięki czemu są w stanie kwestionować stanowiska powoda oraz jego adwokata kościelnego.
Są bardzo dobrze przygotowani, przez co podają różnego rodzaju argumenty, które przemawiają przeciwko stwierdzeniu nieważności małżeństwa.
Dodatkowe uprawnienia obrońcy węzła małżeńskiego
Obrońca węzła małżeńskiego uprawniony jest do przedłożenia sędziemu kościelnemu zagadnień, co do których strona (powodowa i pozwana) ma być przesłuchana. Co więcej, może on zaproponować pytania, które sędzia zada powołanemu w sprawie świadkowi.
Ponadto może on uczestniczyć w przesłuchaniu stron, świadków i biegłych. O tym jakie pytania zadaje obrońca węzła małżeńskiego decyduje przedmiot sporu, czyli tytuły w oparciu, o które toczy się proces kościelny.
Z tych właśnie powodów adwokat kościelny jest niezbędny, a obecność prawnika kanonicznego nie powinna być przypadkowa. Wykwalifikowany specjalista służy stronie nie tylko wsparciem, lecz także czuwa nad prawidłowym przebiegiem postępowania, odpierając zastrzeżenia obrońcy węzła małżeńskiego.
Co więcej, adwokat od (do) „rozwodu kościelnego” zwiększa prawdopodobieństwo zakończenia sprawy w krótkim czasie z korzystnym rozstrzygnięciem.
Negatywna opinia a odpowiedź na uwagi obrońcy węzła małżeńskiego
W procesie o stwierdzenie nieważności małżeństwa obrońca węzła małżeńskiego przedstawia swoje uwagi, których przedmiotem jest nakreślenie elementów, które powinny uniemożliwić stwierdzenie nieważności małżeństwa.
Rzadkością jest pozytywna opinia, którą redaguje obrońca węzła małżeńskiego. Zdarza się ona jedynie w przypadkach oczywistej nieważności małżeństwa, np. przedślubnej choroby psychicznej potwierdzonej dokumentacją medyczną.
Więcej na ten temat przeczytać można tutaj: JAK UZYSKAĆ STWIERDZENIE NIEWAŻNOŚCI MAŁŻEŃSTWA W 45 DNI? CZYLI PROCES SKRÓCONY W PRAKTYCE.
Co w przypadku, gdy obrońca węzła małżeńskiego stwierdził, że małżeństwo jest ważne?
Taka negatywna opinia jest najczęstsza. Jednakże nie warto się załamywać, lecz podjąć się odpowiedzi na uwagi, przedstawiając własne argumenty za nieważnością małżeństwa.
Należy pamiętać, że obrońca węzła małżeńskiego przedstawia uwagi, zaś wyrok wydawany jest przez sędziów. Nie można zatem utożsamiać uwag z wyrokiem. Te pierwsze bowiem są częścią materiału dowodowego. Wyrok to już ocena i orzeczenie ważności albo nieważności małżeństwa. Chcąc zachować szanse na stwierdzenie nieważności małżeństwa, pierwszym wyborem powinna być kancelaria prawa kanonicznego i pracujący w niej adwokat sądu kościelnego.
Jak odpowiedzieć na uwagi obrońcy węzła małżeńskiego?
Jako prawnik i adwokat kościelny rekomenduję, aby odpowiedź na uwagi obrońcy węzła małżeńskiego – których wzór nie istnieje – sporządził profesjonalista, czyli prawnik kanonista.
Wynika to przede wszystkim z faktu, iż proces o – błędnie określany – „rozwód kościelny” oparty jest o normy prawa kanonicznego, których znajomość i wykładnia jest niezbędna. Jedynie prawnik kanoniczny jest w stanie pomóc w tym zakresie.
Niejednokrotnie strona, która otrzymuje takie uwagi, odpisuje emocjonalnie, zupełnie pomijając kwestie merytoryczne.
Nasza kancelaria kanoniczna pomaga Klientom podczas konfrontacji z obrońcami węzłów małżeńskich. Adwokat kanoniczny zapewni nie tylko spokój, lecz i fachową pomoc prawną, posiłkując się wiedzą i doświadczeniem.
Co zrobić, gdy obrońca węzła małżeńskiego złożył apelację?
Niejednokrotnie w sprawach kończących się stwierdzeniem nieważności małżeństwa obrońca węzła małżeńskiego składa apelację do sądu kościelnego wyższej instancji.
Apelacja zawiesza wykonanie wyroku, przez co strony nie mogą ponownie zawrzeć sakramentalnego związku małżeńskiego aż do czasu rozstrzygnięcia sprawy przez sąd kościelny drugiej (albo kolejnej) instancji.
Może być i tak, że to strona (powodowa albo pozwana) nie zgadza się z wyrokiem, tak pozytywnym, jak i negatywnym. W takim przypadku koniecznym jest złożenie apelacji.
O tym, jak ona powinno wyglądać, można przeczytać tutaj: APELACJA, CZYLI JAK NAPISAĆ ODWOŁANIE DO SĄDU KOŚCIELNEGO?